Skip to main content

Histroy of Indian Institute of Advance Studies , Shimla

History Of Indian Institute of Advance Studies , Shimla 

рдпрд╣ рднाрд░рдд рдХा рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕ंрд╕्рдеाрди рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕ंрд╕्рдеाрди рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд╡рд░्рд╖ 1965 рдоें рднाрд░рдд рдХे рджूрд╕рд░े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдбॉ рд╕рд░्рд╡рдкрд▓्рд▓ी рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгрди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╢िрдорд▓ा рдоें рдХी рдЧрдпी рдеी। рдЬिрд╕ рднрд╡рди рдоें рдпрд╣ рд╕ंрд╕्рдеाрди рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рд╣ै рд╡рд╣ рдкрд╣рд▓े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХा рдЧ्рд░ीрд╖्рдордХाрд▓ीрди рдЕрд╡рдХाрд╢ рдмिрддाрдиे рд╡ाрд▓ा рднрд╡рди рдеा। рдЗрд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рднрд╡рди рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा। рдЗрд╕ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рднрд╡рди рдХो рдЕрдЧ्рд░ेрдЬो рдХे рджौрд░ рдоें рд╡ॉрдпрд╕рд░ीрдЧрд▓ рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा । 









рдпрд╣ рднाрд░рдд рдХे рдЙрди рдк्рд░ाрдЪीрди рднрд╡рдиों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬो рдХे рд╕ाрде рдЬुреЬा рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдпрд╣ рднрд╡рди рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬो рдж्рд╡ाрд░ा рднाрд░рдд рдоें рдиिрд░्рдоिрдд рдмреЬे рдиिрд░्рдоाрдгों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै। рдЗрд╕ рднрд╡рди рдХो рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬो рдХे рд╢ाрд╕рди рдХाрд▓ рдоें рд╡ॉрдпрд╕рд░ाрдп рдХे рдЧ्рд░ीрд╖्рдордХाрд▓ рдоें рд╢िрдорд▓ा рдоें рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рдеा। рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╣ै рдХी рд╢िрдорд▓ा рднाрд░рдд рдХी 1864 рд╕े рд▓ेрдХрд░ 1947 рддрдХ рдЧ्рд░ीрд╖्рдордХाрд▓ीрди рд░ाрдЬрдзाрдиी рдеी।

рдЬрдм рд╢िрдорд▓ा рдХो рднाрд░рдд рдХी рдЧ्рд░ीрд╖्рдордХाрд▓ीрди рд░ाрдЬрдзाрдиी рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рддрднी рд╕े рдпрд╣ाँ рднाрд░рдд рдХे рд╡ॉрдпрд╕рд░ाрдп рдХे рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рдиे рдпोрдЧ्рдп рдПрдХ рднрд╡рди рдХी рдХрдоी рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХी рдЬा рд░рд╣ी рдеी। рдЗрд╕ рдХрдоी рдХो рдкूрд░ा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╢िрдорд▓ा рдоें "рд╕рдорд░ рд╣िрд▓ "рдиाрдордХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рд╡ॉрдпрд╕рд░ीрдЧрд▓ рдХी рдЖрдзाрд░рд╢िрд▓ा рд░рдЦी рдЧрдпी। 

рдЗрд╕  рд╡ॉрдпрд╕рд░ीрдЧрд▓ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рд╡рд░्рд╖ 1880 рд╕े рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдХा рджाрдпिрдд्рд╡ рд╕ौрдкा рдЧрдпा рдеा рд╕्рдХॉрдЯрд▓ैंрдб рдХे рдорд╢рд╣ूрд░ рдЖрд░्рдХिрдЯेрдХ्рдЯ рд╣ेрдирд░ी рдЗрд░рд╡िрди рдХो। рдЗрди्рд╣ी рдХे рджेрдЦрд░ेрдЦ рдоें рд╡рд░्рд╖ 1888 рдоें рдпрд╣ рднрд╡рди рдмрди рдХрд░ рддैрдпाрд░ рд╣ुрдЖ рдеा। рдЗрд╕ рднрд╡рди рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рд╕рдордп рднाрд░рдд рдХे рд╡ॉрдпрд╕рд░ाрдп рд▓ाрд░्рдб рдбрдлрд░िрди рдеे। рдпрд╣ рднрд╡рди рдоें рд╕्рдХॉрдЯрд▓ैंрдб рдХे рдорд╣рд▓ों рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рд╢ैрд▓ी рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдиреЫрд░ рдЖрддा рд╣ै। 

рдЗрд╕ рднрд╡рди рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рдЧ्рд░े рд╕्рдЯोрди рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдмाрд╣рд░ी рднाрдЧ рдоें рд╣ुрдЖ рд╣ै рд╡рд╣ी рдЕंрджрд░ рдХे рднाрдЧ рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рд╕ाрдЧौрди рдХे рд▓рдХреЬी рдХे рд╕ाрде рд╕ाрде рджेрд╡рджाрд░ рдПрд╡ं рдЕрдЦрд░ोрдЯ рдХे рд▓рдХреЬी рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╣ै рдХी рд╕ाрдЧौрди рдХी рд▓рдХреЬी рдХो рдмрд░्рдоा (рдо्рдпांрдоाрд░ ) рд╕े рд▓ाрдпा рдЧрдпा рдеा। 


рд╕ोрд░्рд╕ рд╡िрдХिрдкीрдбिрдпा & ASI

рдЗрд╕ рднрд╡рди рдХो рдЖрдЧ рд▓рдЧрдиे рд╕े рдмрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ाँ рдПрдХ рдлाрдпрд░ рд╕्рдЯेрд╢рди рдХा рднी рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░ाрдпा рдЧрдпा рдеा рддрдеा рдкुрд░े рднрд╡рди рдХे рдЫрддों рдкрд░ рдкाрдЗрдкрд▓ाрдЗрди рдХा рдЬाрд▓ рдмिрдЫाрдпा рдЧрдпा рдеा। рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдЗрд╕ рднрд╡рди рдХे рд╕ाрдордиे рдПрдХ рдмреЬा рд╕ा рдЯैंрдХ рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рдеा  рдЬिрд╕рдоे рдкाрдиी рдХो рдЬрдоा рдХрд░рдХे рд░рдЦा рдЬाрддा рд╣ै। 

рдЗрд╕ рднрд╡рди рдХे рд╡िрд╢ाрд▓ рдкрд░िрд╕рд░ рдоें рдЧुрд▓ाрдм рдХे рдкौрдзों рд╕े рд╕рдЬा рд╣ुрдЖ рдмрд╣ुрдд рд╕ुрди्рджрд░ рдЧाрд░्рдбрди рд╣ै। рдЗрд╕ рдЧाрд░्рдбрди рдоें рдоोрд╣рдирдЬोрджреЬो рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд░्рддрдХी рдХी рдоूрд░्рддि рдХो рджिрдЦाрддी рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рд╕ुрди्рджрд░ рд▓ोрд╣े рдХा рдХрдЯ рдЖрдЙрдЯ рдмрдиा рд╣ुрдЖ рд╣ै। 

рдЗрд╕ рднрд╡рди рдоें рдЖрдЬ рднी рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХрдорд░ों рдХो рдкूрд░्рд╡ рдХी рддрд░рд╣ рд╣ी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рддрд░ीрдХे рд╕े рд░рдЦा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрди рдХрдорд░ों рдоें рд╕ैрд▓ाрдиिрдпों рдХो рдЬाрдиे рдХी рдЕрдиुрдорддि рдк्рд░рджाрди рдХी рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рднрд╡рди рдоें рдЖрдЬ рднी рдЙрд╕ рджौрд░ рдХी рдШреЬिрдпों рдХो рд░рдЦा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рдЬो рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рдоुрдЦ рдШрдбी рд╣ै рд╡рд╣ рдПрдХ рдбрдЪ рдХंрдкрдиी рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рдоिрдд рд╣ै। рдЗрд╕ рднрд╡рди рдоें рд╕्рдеिрдд рдХॉрдЙрди्рд╕िрд▓ рд░ूрдо рдХे рдЫрдд рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд╢्рдоीрд░ рд╕े рдоंрдЧाрдП рдЧрдП рдЕрдЦрд░ोрдЯ рдХी рд▓рдХреЬिрдпों рд╕े рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЗрд╕ рджेрдЦрдиे рдкрд░ рдПрдХ рднрд╡्рдпрддा рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै। 

рдпрд╣ рднрд╡рди рдЕрдкрдиे рд╕ाрде рдХрдИ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдпाрджों рдХो рднी рд╕ंрдЬो рдХे рд░рдЦा рд╣ुрдЖ। рдЗрд╕ी рднрд╡рди рдоें рд╢िрдорд▓ा рдХॉрди्рдл्рд░ेंрд╕ рдХा рдЖрдпोрдЬрди 1945 рдоें рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд╡ाрдЗрд╕рд░ाрдп рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдЗрд╕ рдХॉрди्рдл्рд░ेंрд╕ рдоें рдЙрд╕ рджौрд░ рдХे рдХрдИ рдк्рд░рдоुрдЦ рд░ाрдЬрдиिрддिрдХ рд╣рд╕्рддिрдпों рдиे рд╢िрд░рдХрдд рдХी рдеी। 


рдЗрд╕ рднрд╡рди рдХे рдмिрд▓िрдпрд░्рдб्рд╕ рд░ूрдо рдоें рд╣ी рдЖрдЬ рднी рд╡ो рдЯेрдмрд▓ рдоौрдЬूрдж рд╣ै рдЬिрд╕ рдкрд░ рдмैрдардХрд░ рдкंрдбिрдд рдЬрд╡ाрд╣рд░ рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू рддрдеा рд▓ाрд░्рдб рдоाрдЙंрдЯрдмेрдЯрди рдХे рдмीрдЪ рднाрд░рдд рдХे рд╡िрднाрдЬрди рдХो рд▓ेрдХрд░ рд╕рд╣рдорддि рдмрдиी рдеी। рдХैрдмिрдиेрдЯ рдоिрд╢рди (1946 ) рдХे рдЖрдЧрдорди рдкрд░ рднी рдпрд╣ рднрд╡рди рдлिрд░ рд╕े рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдШрдЯрдиाрдУं рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ी рдмрдиी। 

рднाрд░рдд рдХे рдЖреЫाрдж рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рдпрд╣ рднрд╡рди рднाрд░рдд рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХा рдЧ्рд░ीрд╖्рдордХाрд▓ीрди рдЕрд╡рдХाрд╢ рдмिрддाрдиे рд╡ाрд▓ा рд╕्рдерд▓ рдмрди рдЧрдпा рдкрд░рди्рддु рднाрд░рдд рдХे рджूрд╕рд░े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╢्рд░ी рд╕рд░्рд╡рдкрд▓्рд▓ी рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдирди рдиे рдЗрд╕े рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рд╕ंрд╕्рдеाрди рдмрдиा рджिрдпा। 

 


Comments

Popular posts from this blog

рджंрдбрдХाрд░рдг्рдп рдХा рдкрдаाрд░

рджंрдбрдХाрд░рдг्рдп рдХा рдкрдаाрд░ рджंрдбрдХाрд░рдг्рдп рдХा рдкрдаाрд░  рдпрд╣ рдЫрдд्рддीрд╕рдЧреЭ рдХे рджрдХ्рд╖िрдг рджिрд╢ा рдоें рд╣ै। рдпрд╣ рдЫрдд्рддीрд╕рдЧреЭ рдХा рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕рдоृрдж्рдз рдк्рд░рджेрд╢ рд╣ै। рдЗрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░реЮрд▓ 39060 рд╡рд░्рдЧ рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рд╣ै। рдпрд╣ рдЫрдд्рддीрд╕рдЧреЭ рдХे рдХुрд▓ рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдХा 28.91 рдк्рд░рддिрд╢рдд рд╣ै। рдЗрд╕ рдкрдаाрд░  рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХांрдХेрд░ ,рдХोंрдбाрдЧांрд╡ ,рдмрд╕्рддрд░ ,рдмीрдЬाрдкुрд░ ,рдиाрд░ाрдпрдгрдкुрд░ ,рд╕ुрдХрдоा рдЬिрд▓ा  рддрдеा рдоोрд╣рд▓ा-рдоाрдирдкुрд░ рддрд╣рд╕ीрд▓ рддрдХ рд╣ै।  рдЗрд╕рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдзाрд░рд╡ाреЬ рдЪрдЯ्рдЯाрдиों рд╕े рд╣ुрдЖ рд╣ै।  рдмीрдЬाрдкुрд░ рддрдеा рд╕ुрдХрдоा рдЬिрд▓े рдоें рдмрд╕्рддрд░ рдХे рдоैрджाрди рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдХी рд╕рдмрд╕े рдКँрдЪी рдЪोрдЯी рдиंрджी рд░ाрдЬ (1210 рдоीрдЯрд░ ) рд╣ै рдЬो рдХी рдмैрд▓ाрдбीрд▓ा рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ै।   рдЕрдкрд╡ाрд╣ рддंрдд्рд░  рдпрд╣ рдЧोрджाрд╡рд░ी рдЕрдкрд╡ाрд╣ рддंрдд्рд░ рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рдоुрдЦ рдирджी рдЗंрдж्рд░ाрд╡рддी рдирджी рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рд▓рдо्рдмाрдИ 286 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдЙрдж्рдЧрдо рдоुंрдЧेрд░ рдкрд░्рд╡рдд рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ рднрдж्рд░ाрдЪрд▓рдо рдХे рд╕рдоीрдк рдЧोрджाрд╡рд░ी рдирджी рдоें рдоिрд▓ рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕рд╣ाрдпрдХ рдирджी рдиाрд░ंрдЧी ,рд╢ंрдЦрдиी -рдбंрдХिрдиी ,рдоुрдирдЧाрдмрд╣ाрд░ ,рдХांрдЧेрд░ рдЖрджि рд╣ै।  рд╡рдирд╕्рдкрддि  рдпрд╣ाँ рдЙрд╖्рдгрдХрдЯिрдмंрдзीрдп рдЖрдж्рд░ рдкрд░्рдгрдкाрддी рд╡рди рдкाрдП рдЬाрддे рд╣ै। рдЗрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╕ाрд▓ рд╡ृрдХ्рд╖ों рдХी рдмрд╣ुрд▓рддा рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрд╕े рд╕ाрд▓ рд╡рдиो рдХा рдж्рд╡ीрдк рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдЙрдЪ्рдЪ рд╕्рддрд░ рдХे рд╕ैрдЧोрди рд╡ृрдХ्рд╖ рдкाрдП рдЬाрддे рд╣ै.рдХुрд░рд╕ेрд▓ рдШाрдЯी(рдиाрд░ाрдпрдгрдкुрд░ ) рдоे

INDIAN PHILOSOPHY IN HINDI

рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди  (INDIAN PHILOSOPHY)  рднा рд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди(INDIAN PHILOSOPHY)  рджुрдиिрдпा рдХे рдЕрдд्рдпंрдд рдк्рд░ाрдЪीрди рджрд░्рд╢рдиो рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै.рдЗрд╕ рджрд░्рд╢рди рдХी рдЙрдд्рдд्рдкрддि рдХे рдкीрдЫे рдЙрд╕ рд╕्рддрд░ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХी рдЖрд╕ рд╣ै  рдЬिрд╕ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рджुрдЦो рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рдЕрдиंрдд рдЖंрдирдж рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХрд░рддा рд╣ै.рдЗрд╕ рджрд░्рд╢рди рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдЬीрд╡рди рд╕े рджुрдЦो рдХो рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░ рдоोрдХ्рд╖ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХрд░рдиा рд╣ै. рдЗрд╕ рд▓ेрдЦ рдоें рдиिрдо्рди рдмिрди्рджुрдУ рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХрд░ेंрдЧे - рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि  рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПं  рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди рдХे рдк्рд░рдХाрд░  рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди рдХ्рдпा рдиिрд░ाрд╢ाрд╡ाрджी рд╣ै? рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖  рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि (ORIGIN OF INDIAN PHILOSOPHY) рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди  рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рд╡ेрджो рд╕े рд╣ुрдИ рд╣ै.рдЗрди рд╡ेрджो рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा 4 рд╣ै.рдЛрдЧ्рд╡ेрдж ,рдпрдЬुрд░्рд╡ेрдж ,рд╕ाрдорд╡ेрдж рддрдеा рдЕрдерд░्рд╡рд╡ेрдж। рд╡ेрдж рдХो рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╡ाрдгी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡ेрдж рдХो рдкрд░рдо рд╕рдд्рдп рдоाрдирдХрд░ рдЖрд╕्рддिрдХ рджрд░्рд╢рди рдиे рдк्рд░рдоाрдг рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рд╣ै рдЕрд░्рдеाрдд рд╡ेрджो рдХी рдмाрддो рдХो рд╣ी рдЗрди рджрд░्рд╢рдиों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рдд्рдп рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै.рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡ेрдж рдХे рддीрди рдЕंрдЧ рд╣ै рдоंрдд्рд░ ,рдм्рд░ाрдо्рд╣рдг рддрдеा рдЙрдкрдиिрд╖рдж। рд╕ंрд╣िंрддा рдоंрдд्рд░ो рдХे рд╕ंрдХрд▓рди рдХो рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдм्рд░ाрдо्рд╣рдг рдоें рдХрдорд░्рдХाрдг्рдб рдХी рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХी рдЧрдпी рд╣ै.рдЙрдкрдиिрд╖рдж

рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ी рд▓ोрдХрдиृрдд्рдп

рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ी рд▓ोрдХрдиृрдд्рдп рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рд╕ाрдХ्рд╖्рдпों рд╕े рдпрд╣ рдЬ्рдЮाрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдоाрдирд╡ рдЬीрд╡рди рдоें рдиृрдд्рдп рдХा рдорд╣рдд्рд╡ рдЖрджिрдХाрд▓ рд╕े рд╣ै, рдЬो рдоाрдд्рд░ рдордиोрд░ंрдЬрди  рдХा рд╕ाрдзрди рдиा рд╣ोрдХрд░ рдЕंрддрд░िрдо рдЙрд▓्рд▓ाрд╕ рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै । рднाрд░рдд рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢्рд╡ рдоें рдЕрдкрдиी рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╣ेрддु рд╡िрдЦ्рдпाрдд рд╣ै। рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рднाрд░рдд рдХा рдЕрднिрди्рди рдЕंрдЧ рд╣ोрдиे рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдХрд▓ाрдУ рдХा рдШрд░ рд╣ै рдЬिрд╕े рд╡िрднिрди्рди рдХрд▓ा рдк्рд░ेрдоिрдпों рдиे рд╡्рдпाрдкрдХ рд░ूрдк рджेрдХрд░ рдЗрд╕ рдзрд░ा рдХो рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдХрд▓ाрдУं рд╕े рд╕рдоृрдж्рдз рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рдЗрди рд▓ोрдХ рдХрд▓ाрдУ рдоें рд▓ोрдХрдиृрдд्рдп рдЬрдирдоाрдирд╕ рдХे рдЕंрддрд░ंрдЧ рдоें рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдЙрд▓्рд▓ाрд╕ рдХा рд╕ूрдЪрдХ рд╣ै । рдЬрдм рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╕ुрдЦ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै рддो рдЙрд╕рдХा рдЕंрддрд░्рдорди  рдЙрд╕ рдЙрд▓्рд▓ाрд╕ рд╕े рддрд░ंрдЧिрдд  рд╣ो рдЙрдарддा рд╣ै ,рдФрд░ рдлिрд░ рдпрд╣ी рдЙрд▓्рд▓ाрд╕ рдоाрдирд╡ рдХे рд╡िрднिрди्рди рдЕंрдЧों рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рд╣ोрдХрд░  рдиृрдд्рдп рдХा рд░ूрдк рдзाрд░рдг рдХрд░рддा рд╣ै। рдХिрд╕ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдХा рд▓ोрдХрдиृрдд्рдп рдХेрд╡рд▓ рд╣рд░्рд╖ोрдЙрд▓्рд▓ाрд╕  рдХा рдкрд░िрдЪाрдпрдХ рди рд╣ोрдХрд░ рдЙрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдкрд░рдо्рдкрд░ा  рд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рдХ्рд░िрдпाрдд्рдордХ рдЪिрдд्рд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬो рд╕्рд╡्рдпрдоेрд╡  рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдкрд░िрдЪрдп рд╕рдоाрд╣िрдд рдХिрдП рд╣ोрддा  рд╣ै। рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рдоें рдиृрдд्рдп рдХी рд╡िрднिрди्рди рд╡िрдзाрдПं рд╣ै рдЬो рд╡िрднिрди्рди рдЕрд╡рд╕рд░ों рдкрд░ рдХिрдП рдЬाрддे рд╣ै। рдпрд╣ां рд╣рдо рдиिрдо्рди рдиृрдд्рдп рд╡िрдзाрдУं рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХрд░ेंрдЧे :-  1. рдкंрдеी рдиृрдд्рдп 2. рдЪंрджैрдиी рди