Skip to main content

COMMUNAL RIOTS AND POLITICS OF INDIA

рд╣ाрд▓  рд╣ी рдоें рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд╣ुрдИ рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХ рд╣िंрд╕ा рдиे рдПрдХ рдмाрд░ рдкुрдиः рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рдХी рднрдпाрд╡рд╣рддा рдХो рдЦрдмрд░ों рдоें рд▓ा рджिрдпा рд╣ै। рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд╣ुрдИ рдЗрд╕ рд╣िंрд╕ा рдХे рдХाрд░рдг рд▓рдЧрднрдЧ 50 рд╕े рдЕрдзिрдХ рд▓ोрдЧों рдХी рдоौрдд рд╣ो рдЧрдИ, рд╕ैрдХрдб़ों рд▓ोрдЧ рдШाрдпрд▓ рд╣ो рдЧрдП рддрдеा рдмрдб़े рдкैрдоाрдиे рдкрд░ рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдЪौрдкрдЯ рд╣ो рдЧрдИ।

рд╡िंрд╕ेंрдЯ рд╕्рдоिрде рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдПрдХ рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдпा рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕рдоूрд╣ рд╡рд╣ рд╣ै рдЬो рдХी рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдзाрд░्рдоिрдХ рдЕрдерд╡ा рднाрд╖ाрдИ рд╕рдоूрд╣ рдХो рдПрдХ рдРрд╕ी рдкृрдердХ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рддрдеा рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЗрдХाрдИ рдоाрдирддा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рд╣िрдд рдЕрди्рдп рд╕рдоूрд╣ рд╕े рдкृрдердХ рд╣ोрддे рд╣ैं рдФрд░ рдЙрдирдХे рд╡िрд░ोрдзी рднी рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं рдРрд╕े рд╣ी рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдЕрдерд╡ा рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕рдоूрд╣ рдХी рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рдХो рд╕ंрдк्рд░рджाрдпрд╡ाрдж рдпा рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рдХрд╣ा рдЬाрдПрдЧा।
рд╕ाрдоाрди्рдпрддा: рдПрдХ рд╕ंрдк्рд░рджाрдпрд╡ाрджी рдХा рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕рдоाрдЬ рд╡िрд░ोрдзी рд╣ोрддा рд╣ै। рдЙрдирдХो рд╕рдоाрдЬ рд╡िрд░ोрдзी рдЗрд╕рд▓िрдП рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рд╕рдоूрд╣ рдХे рд╕ंрдХीрд░्рдг рд╣िрддों рдХो рдкूрд░ा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрди्рдп рд╕рдоूрд╣ों рдХे рдФрд░ рд╕ंрдкूрд░्рдг рджेрд╢ рдХे рднी рд╣िрддों рдХी рдЕрд╡рд╣ेрд▓рдиा рдХрд░рдиे рд╕े рдкीрдЫे рдирд╣ीं рд╣рдЯрддा।рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХ рд╕ंрдЧрдардиों рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╢ाрд╕рдХों рдХे рдКрдкрд░ рджрдмाрд╡ рдбाрд▓рдХрд░ рдЕрдкрдиे рд╕рджрд╕्рдпों рдХे рд▓िрдП рдЕрдзिрдХ рд╕рдд्рддा рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рддрдеा рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рд╣ोрддा рд╣ै।
рдЬрдм рдПрдХ рд╕рдоुрджाрдп рдЬाрдирдмूрдЭрдХрд░ рдзाрд░्рдоिрдХ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рднेрдж рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдоांрдЧे рд░рдЦрдиे рдХा рдиिрд░्рдгрдп рдХрд░рддा рд╣ै рддрдм рд╕рдоुрджाрдпिрдХ рдЪेрддрдиा рд╕ंрдк्рд░рджाрдпрд╡ाрдж рдХे рд░ूрдк рдоें рдПрдХ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╕िрдж्рдзांрдд рдмрди рдЬाрддी рд╣ै। рдмрд╣ु рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╕рдоाрдЬ рдоें рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рддрдиाрд╡ рддрдеा рдЯрдХрд░ाрд╡ рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рд╡िрднिрди्рди рд╕рдоूрд╣ों рдХे рдмीрдЪ рдЪрд▓ рд░рд╣े рд╕рдд्рддा рдж्рд╡ंрдж рдХे рд▓рдХ्рд╖рдг рд╣ैं। рдЗрд╕ рдкाрд░рд╕्рдкрд░िрдХ рдж्рд╡ंрдж рдХो рд╕ैрдж्рдзांрддिрдХ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдзрд░्рдо рдХी рд╢िрд▓ा рдкрд░ рдЦрдб़ा рдХрд░рдиा рдПрдХ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕ंрдк्рд░рджाрдпрд╡ाрдж рдХा рдоूрд▓ рд╕ाрд░ рд╣ै।
рднाрд░рддीрдп рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рдХा рдЙрджрдп рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬो рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рднाрд░рдд рдоें рдЕрдкрдиे рд╢ाрд╕рди рдХो рд╕्рдеिрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╣िंрджू рддрдеा рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХे рдордз्рдп рдлूрдЯ рдбाрд▓рдиे рдХे рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдк्рд░рдпाрд╕ों рддрдеा рдЕрди्рдп рдмрд░्рддाрд╡ो рдоें рдвूंрдвा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।
рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХी рдлूрдЯ рдбाрд▓ो рддрдеा рд╢ाрд╕рди рдХрд░ो рдХी рдиीрддि рдХा рдЙрджрдп 1857 рдХी рдХ्рд░ांрддि рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рд╣ुрдЖ। рдЗрд╕ рдХ्рд░ांрддि рдХे рд▓िрдП рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдиे рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХो рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ рдард╣рд░ाрдпा рддрдеा рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХे рд╕्рдеाрди рдкрд░ рд╣िंрджुрдУं рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджिрдпा ,рдкрд░ंрддु рдмाрдж рдоें рдЬрдм рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХो рдпрд╣ рдорд╣рд╕ूрд╕ рд╣ोрдиे рд▓рдЧा рдХि рдЕрдм рд╣िंрджू рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рд╡ाрдж рдХी рд░ाрд╣ рдкрдХрдб़ рдЪुрдХे рд╣ैं рддो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмंрдЧाрд▓ рдХे рд╡िрднाрдЬрди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣िंрджू рддрдеा рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХे рдордз्рдп рдлूрдЯ рдбाрд▓рдиे рддрдеा рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХो рдЙрдирдХी рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा рд╕े рдЕрдзिрдХ рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рджेрдиा рдк्рд░ाрд░ंрдн рдХिрдпा рдЬिрд╕рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рд╣िंрджुрдУं рддрдеा рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХे рдордз्рдп рдлूрдЯ рдХी рднाрд╡рдиा рдмрдв़рддी рдЪрд▓ी рдЧрдИ।
рдоेрд╣рддा рддрдеा рдкрдЯрд╡рд░्рдзрди рдХे рд╢рдм्рджों рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рд╢ाрд╕рдХों рдиे рдЕрдкрдиे рдЖрдкрдХो рд╣िंрджू рдФрд░ рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХे рдордз्рдп рдЦрдб़े рдХрд░рдХे рдРрд╕े рд╕ंрдк्рд░рджाрдпिрдХ рдд्рд░िрднुрдЬ рдХी рд░рдЪрдиा рдХा рдиिрд╢्рдЪрдп рдХिрдпा рдЬिрд╕рдХा рдЖрдзाрд░ рдмिंрджु рд╡े рд╕्рд╡рдпं рд░рд╣े।
рдЖрдЬाрджी рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рднी рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рдХी рд╕рдорд╕्рдпा рд▓рдЧाрддाрд░ рдмрдиी рд╣ुрдИ рд╣ै। рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХे рдмाрдж рд╕े рд╣ी рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХ рдШрдЯрдиाрдУं рдХी рдХुрд▓ рддाрджाрдж 5000 рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рд╣ै। рдЗрди рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХ рдШрдЯрдиाрдУं рдоें рд╣рдЬाрд░ों рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рдоौрддें рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ैं। рдЗрди рдШрдЯрдиाрдУं рдоें рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕्рдеाрди 1984 рдХा рд╕िрдЦ рджंрдЧा, 1992 рдХा рдмाрдмрд░ी рдорд╕्рдЬिрдж рд╡िрдз्рд╡ंрд╕ рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рджंрдЧा,2002 рдХा рдЧोрдзрд░ा рд╣िंрд╕ा рддрдеा рд╣ाрд▓ рд╣ी рдоें рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд╣ुрдП рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХ рд╣िंрд╕ा рдХा рд╣ै।

рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рдХी рд╕рдорд╕्рдпा рдХे рдХाрд░рдг



  • рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдоें рдкृрдердХ्рдХрд░рдг рдХी рднाрд╡рдиा
  • рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХा рдЖрд░्рдеिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдкिрдЫрдб़ाрдкрди
  • рдкाрдХिрд╕्рддाрдиी рдк्рд░рдЪाрд░
  • рд╕ंрдХुрдЪिрдд рд╣िंрджू рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рд╡ाрдж
  • рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдЙрджाрд╕ीрдирддा
  • рднрдб़рдХाрдК рднाрд╖рдг
  • рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा рдХा рджुрд░ुрдкрдпोрдЧ
  • рдзрд░्рдо рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд▓ोрдЧों рдХो рдмांрдЯ рдХрд░ рдЪुрдиाрд╡ рдоें рдЬीрддрдиे рдХी рд░рдгрдиीрддि

рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рдХे рджुрд╖्рдкрд░िрдгाрдо

  • рд╡िрднिрди्рди рдзрд░्рдоों рдХे рд▓ोрдЧों рдоें рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ा рдЖрдкрд╕ी рдж्рд╡ेрд╖
  • рдЖрд░्рдеिрдХ рд╣ाрдиि
  • рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЕрд╕्рдеिрд░рддा
  • рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдПрдХрддा рдоें рдмाрдзा
  • рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХो рдЦрддрд░ा

рд╕ंрдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рдХो рджूрд░ рдХрд░рдиे рдХा рд╕ुрдЭाрд╡

  • рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рд╕рджैрд╡ рд╣ी рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рдз्рдпाрди рд░рдЦрдиा рдЪाрд╣िрдП рдХी рдЙрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдРрд╕ा рдХोрдИ рднी рдХाрд░्рдп рдиा рд╣ोрдиे рдкाрдП рдЬिрд╕рд╕े рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рдоिрд▓рддा рд╣ो।
  • рд╢िрдХ्рд╖рдг рдоें рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдоूрд▓्рдпों рдХा рд╕рдоाрд╡ेрд╢ рдХिрдпा рдЬाрдП।
  • рд╕рд░्рд╡рдзрд░्рдо рд╕рдорднाрд╡ рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдкीрд╕ рдХрдоेрдЯी рдХा рдЧрдарди рдХिрдпा рдЬाрдП।
  • рдмрд╣ुрд╕ंрдЦ्рдпрдХ рд╡ाрджी рдиीрддि рдХा рдкрд░िрдд्рдпाрдЧ рдХिрдпा рдЬाрдП।
  • рдРрд╕े рд╕ंрдЧрдардиों рдкрд░ рдк्рд░рддिрдмंрдз рд▓рдЧाрдпा рдЬाрдП рдЬो рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХ рд╣िंрд╕ा рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддे рд╣ैं।
  • рдпрд╣ рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХिрдпा рдЬाрдП рдХि рдХिрд╕ी рднी рддрд░рд╣ рдХा рднрдб़рдХाрдК рднाрд╖рдг рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдиेрддाрдУं рдХो рддрдд्рдХाрд▓ рдЧिрд░рдл्рддाрд░ рдХिрдпा рдЬाрдП।
  • рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рд╕े рдиिрдкрдЯрдиे рдХे рд▓िрдП рдкुрд▓िрд╕ рдХो рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдХिрдпा рдЬाрдП।
  • рдзाрд░्рдоिрдХ рд╕рд╣िрд╖्рдгुрддा рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХिрдпा рдЬाрдП।
  • рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा рдХो рдЬрдирддा рдХे рдк्рд░рддि рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ рдмрдиाрдпा рдЬाрдП।
  • рдзрд░्рдо рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдХिрд╕ी рднी рддрд░рд╣ рдХे рдЪुрдиाрд╡ рдк्рд░рдЪाрд░ рдкрд░ рд░ोрдХ рд▓рдЧाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЪुрдиाрд╡ рдЖрдпोрдЧ рдХो рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╢рдХ्рддिрдпां рдк्рд░рджाрди рдХी рдЬाрдП।
  • рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рдХो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдзрд░्рдо рдиिрд░рдкेрдХ्рд╖ рдмрдиाрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा рдЬाрдП।
рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХ рд╣िंрд╕ा рдкрд░ рд░ोрдХ рд▓рдЧाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬрдирддा рдХो рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдХिрдпा рдЬाрдП рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा,рдк्рд░िंрдЯ рдоीрдбिрдпा рдПрд╡ं рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдоीрдбिрдпा рдХा рд╕рд╣ाрд░ा рд▓िрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рдХिрд╕ी рднी рддрд░рд╣ рд╕े рд╡िрд╢्рд╡ рд╢рдХ्рддि рдмрдирдиे рдХी рдУрд░ рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рднाрд░рдд рдХे рд▓िрдП рдЕрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕рд╕े рднाрд░рдд рдХी рдПрдХрддा рдЕрдЦंрдбрддा рдХो рдиुрдХрд╕ाрди рдкрд╣ुंрдЪрддा рд╣ै।рд╡िрджेрд╢ों рдоें рднाрд░рдд рдХी рдЫрд╡ि рдЦрд░ाрдм рд╣ोрддी рд╣ै। рд╡िрджेрд╢ी рдиिрд╡ेрд╢ рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиाрдПं рдХрдо рд╣ोрддी рд╣ैं। рдЖрдо рдЬрдирддा рдХे рдордз्рдп рднрд░ोрд╕े рдХी рджीрд╡ाрд░ рдЯूрдЯ рдЬाрддी рд╣ै рддрдеा рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХ рд╕ौрд╣ाрд░्рдж्рд░ рдХा рддाрдиा-рдмाрдиा рддाрд░ рддाрд░ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрдд: рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै рдХि рдХिрд╕ी рднी рд╕्рдеिрддि рдоें рд╕ांрдк्рд░рджाрдпिрдХрддा рдХो рд░ोрдХा рдЬाрдП।
рд╕्рд░ोрдд -рднाрд░рддीрдп рд╢ाрд╕рди рдПрд╡ं рд░ाрдЬрдиीрддि рд▓ेреЩрдХ рдмी.рдПрд▓.рдлреЬिрдпा,рджैрдиिрдХ рднाрд╕्рдХрд░

Comments

Popular posts from this blog

рджंрдбрдХाрд░рдг्рдп рдХा рдкрдаाрд░

рджंрдбрдХाрд░рдг्рдп рдХा рдкрдаाрд░ рджंрдбрдХाрд░рдг्рдп рдХा рдкрдаाрд░  рдпрд╣ рдЫрдд्рддीрд╕рдЧреЭ рдХे рджрдХ्рд╖िрдг рджिрд╢ा рдоें рд╣ै। рдпрд╣ рдЫрдд्рддीрд╕рдЧреЭ рдХा рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕рдоृрдж्рдз рдк्рд░рджेрд╢ рд╣ै। рдЗрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░реЮрд▓ 39060 рд╡рд░्рдЧ рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рд╣ै। рдпрд╣ рдЫрдд्рддीрд╕рдЧреЭ рдХे рдХुрд▓ рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдХा 28.91 рдк्рд░рддिрд╢рдд рд╣ै। рдЗрд╕ рдкрдаाрд░  рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХांрдХेрд░ ,рдХोंрдбाрдЧांрд╡ ,рдмрд╕्рддрд░ ,рдмीрдЬाрдкुрд░ ,рдиाрд░ाрдпрдгрдкुрд░ ,рд╕ुрдХрдоा рдЬिрд▓ा  рддрдеा рдоोрд╣рд▓ा-рдоाрдирдкुрд░ рддрд╣рд╕ीрд▓ рддрдХ рд╣ै।  рдЗрд╕рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдзाрд░рд╡ाреЬ рдЪрдЯ्рдЯाрдиों рд╕े рд╣ुрдЖ рд╣ै।  рдмीрдЬाрдкुрд░ рддрдеा рд╕ुрдХрдоा рдЬिрд▓े рдоें рдмрд╕्рддрд░ рдХे рдоैрджाрди рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдХी рд╕рдмрд╕े рдКँрдЪी рдЪोрдЯी рдиंрджी рд░ाрдЬ (1210 рдоीрдЯрд░ ) рд╣ै рдЬो рдХी рдмैрд▓ाрдбीрд▓ा рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ै।   рдЕрдкрд╡ाрд╣ рддंрдд्рд░  рдпрд╣ рдЧोрджाрд╡рд░ी рдЕрдкрд╡ाрд╣ рддंрдд्рд░ рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рдоुрдЦ рдирджी рдЗंрдж्рд░ाрд╡рддी рдирджी рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рд▓рдо्рдмाрдИ 286 рдХिрд▓ोрдоीрдЯрд░ рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдЙрдж्рдЧрдо рдоुंрдЧेрд░ рдкрд░्рд╡рдд рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ рднрдж्рд░ाрдЪрд▓рдо рдХे рд╕рдоीрдк рдЧोрджाрд╡рд░ी рдирджी рдоें рдоिрд▓ рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╕рд╣ाрдпрдХ рдирджी рдиाрд░ंрдЧी ,рд╢ंрдЦрдиी -рдбंрдХिрдиी ,рдоुрдирдЧाрдмрд╣ाрд░ ,рдХांрдЧेрд░ рдЖрджि рд╣ै।  рд╡рдирд╕्рдкрддि  рдпрд╣ाँ рдЙрд╖्рдгрдХрдЯिрдмंрдзीрдп рдЖрдж्рд░ рдкрд░्рдгрдкाрддी рд╡рди рдкाрдП рдЬाрддे рд╣ै। рдЗрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╕ाрд▓ рд╡ृрдХ्рд╖ों рдХी рдмрд╣ुрд▓рддा рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрд╕े рд╕ाрд▓ рд╡рдиो рдХा рдж्рд╡ीрдк рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдЙрдЪ्рдЪ рд╕्рддрд░ рдХे рд╕ैрдЧोрди рд╡ृрдХ्рд╖ рдкाрдП рдЬाрддे рд╣ै.рдХुрд░рд╕ेрд▓ рдШाрдЯी(рдиाрд░ाрдпрдгрдкुрд░ ) рдоे

INDIAN PHILOSOPHY IN HINDI

рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди  (INDIAN PHILOSOPHY)  рднा рд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди(INDIAN PHILOSOPHY)  рджुрдиिрдпा рдХे рдЕрдд्рдпंрдд рдк्рд░ाрдЪीрди рджрд░्рд╢рдиो рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै.рдЗрд╕ рджрд░्рд╢рди рдХी рдЙрдд्рдд्рдкрддि рдХे рдкीрдЫे рдЙрд╕ рд╕्рддрд░ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХी рдЖрд╕ рд╣ै  рдЬिрд╕ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рджुрдЦो рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рдЕрдиंрдд рдЖंрдирдж рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХрд░рддा рд╣ै.рдЗрд╕ рджрд░्рд╢рди рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдЬीрд╡рди рд╕े рджुрдЦो рдХो рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░ рдоोрдХ्рд╖ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХрд░рдиा рд╣ै. рдЗрд╕ рд▓ेрдЦ рдоें рдиिрдо्рди рдмिрди्рджुрдУ рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХрд░ेंрдЧे - рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि  рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПं  рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди рдХे рдк्рд░рдХाрд░  рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди рдХ्рдпा рдиिрд░ाрд╢ाрд╡ाрджी рд╣ै? рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖  рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि (ORIGIN OF INDIAN PHILOSOPHY) рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рди  рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рд╡ेрджो рд╕े рд╣ुрдИ рд╣ै.рдЗрди рд╡ेрджो рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा 4 рд╣ै.рдЛрдЧ्рд╡ेрдж ,рдпрдЬुрд░्рд╡ेрдж ,рд╕ाрдорд╡ेрдж рддрдеा рдЕрдерд░्рд╡рд╡ेрдж। рд╡ेрдж рдХो рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╡ाрдгी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡ेрдж рдХो рдкрд░рдо рд╕рдд्рдп рдоाрдирдХрд░ рдЖрд╕्рддिрдХ рджрд░्рд╢рди рдиे рдк्рд░рдоाрдг рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рд╣ै рдЕрд░्рдеाрдд рд╡ेрджो рдХी рдмाрддो рдХो рд╣ी рдЗрди рджрд░्рд╢рдиों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рдд्рдп рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै.рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡ेрдж рдХे рддीрди рдЕंрдЧ рд╣ै рдоंрдд्рд░ ,рдм्рд░ाрдо्рд╣рдг рддрдеा рдЙрдкрдиिрд╖рдж। рд╕ंрд╣िंрддा рдоंрдд्рд░ो рдХे рд╕ंрдХрд▓рди рдХो рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдм्рд░ाрдо्рд╣рдг рдоें рдХрдорд░्рдХाрдг्рдб рдХी рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХी рдЧрдпी рд╣ै.рдЙрдкрдиिрд╖рдж

рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ी рд▓ोрдХрдиृрдд्рдп

рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ी рд▓ोрдХрдиृрдд्рдп рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рд╕ाрдХ्рд╖्рдпों рд╕े рдпрд╣ рдЬ्рдЮाрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдоाрдирд╡ рдЬीрд╡рди рдоें рдиृрдд्рдп рдХा рдорд╣рдд्рд╡ рдЖрджिрдХाрд▓ рд╕े рд╣ै, рдЬो рдоाрдд्рд░ рдордиोрд░ंрдЬрди  рдХा рд╕ाрдзрди рдиा рд╣ोрдХрд░ рдЕंрддрд░िрдо рдЙрд▓्рд▓ाрд╕ рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै । рднाрд░рдд рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢्рд╡ рдоें рдЕрдкрдиी рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╣ेрддु рд╡िрдЦ्рдпाрдд рд╣ै। рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рднाрд░рдд рдХा рдЕрднिрди्рди рдЕंрдЧ рд╣ोрдиे рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдХрд▓ाрдУ рдХा рдШрд░ рд╣ै рдЬिрд╕े рд╡िрднिрди्рди рдХрд▓ा рдк्рд░ेрдоिрдпों рдиे рд╡्рдпाрдкрдХ рд░ूрдк рджेрдХрд░ рдЗрд╕ рдзрд░ा рдХो рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдХрд▓ाрдУं рд╕े рд╕рдоृрдж्рдз рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рдЗрди рд▓ोрдХ рдХрд▓ाрдУ рдоें рд▓ोрдХрдиृрдд्рдп рдЬрдирдоाрдирд╕ рдХे рдЕंрддрд░ंрдЧ рдоें рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдЙрд▓्рд▓ाрд╕ рдХा рд╕ूрдЪрдХ рд╣ै । рдЬрдм рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╕ुрдЦ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै рддो рдЙрд╕рдХा рдЕंрддрд░्рдорди  рдЙрд╕ рдЙрд▓्рд▓ाрд╕ рд╕े рддрд░ंрдЧिрдд  рд╣ो рдЙрдарддा рд╣ै ,рдФрд░ рдлिрд░ рдпрд╣ी рдЙрд▓्рд▓ाрд╕ рдоाрдирд╡ рдХे рд╡िрднिрди्рди рдЕंрдЧों рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рд╣ोрдХрд░  рдиृрдд्рдп рдХा рд░ूрдк рдзाрд░рдг рдХрд░рддा рд╣ै। рдХिрд╕ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдХा рд▓ोрдХрдиृрдд्рдп рдХेрд╡рд▓ рд╣рд░्рд╖ोрдЙрд▓्рд▓ाрд╕  рдХा рдкрд░िрдЪाрдпрдХ рди рд╣ोрдХрд░ рдЙрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдкрд░рдо्рдкрд░ा  рд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рдХ्рд░िрдпाрдд्рдордХ рдЪिрдд्рд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬो рд╕्рд╡्рдпрдоेрд╡  рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдкрд░िрдЪрдп рд╕рдоाрд╣िрдд рдХिрдП рд╣ोрддा  рд╣ै। рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рдоें рдиृрдд्рдп рдХी рд╡िрднिрди्рди рд╡िрдзाрдПं рд╣ै рдЬो рд╡िрднिрди्рди рдЕрд╡рд╕рд░ों рдкрд░ рдХिрдП рдЬाрддे рд╣ै। рдпрд╣ां рд╣рдо рдиिрдо्рди рдиृрдд्рдп рд╡िрдзाрдУं рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХрд░ेंрдЧे :-  1. рдкंрдеी рдиृрдд्рдп 2. рдЪंрджैрдиी рди